تقسیمات قرآن

قرآن کریم مجموعه‌ای است از سوره‌ها و هر سوره مرکب از آیاتی است. از طرف دیگر کلام الهی متشکل از ۳۰ جزء که هر جزء آن از دو یا چهار حزب تشکیل می‌شود. همچنین برخی قرآن را به هزار قسمت تقسیم نموده و هر قسمت آنرا رکوع نامیده اند. در قرآن‌هایی که اکنون چاپ می شود، در آغاز هر جزء و حزب و پایان هر آیه، علائم خاصی بکار رفته است.

سوره

قرآن مرکب از ۱۱۴ سوره است که بلندترین آن سوره بقره با ۲۸۶ آیه و کوتاهترین آن سوره کوثر با ۳ آیه می باشد. سوره های قرآن دارای تقسیماتی است که در ادامه می آید.

آیه

آیه در اصطلاح به جمله‏ هاى قرآن با فاصله ‏هاى مشخص گفته می شود که در کنار هم یک سوره را تشکیل می دهند و اکنون با شماره علامت‏ گذارى مى ‏شود. قرآن کریم مشتمل بر ۶۲۳۶ آیه است.

جزء

قرآن را به سی قسمت تقسیم نموده اند و هر یک سی ام را یک «جزء» می نامند. جزء سی ام از سوره نبأ آغاز و به سوره ناس ختم می شود. هر جزء حدود ۲۰ صفحه قرآن را تشکیل می دهد.

حزب

هر جزء قرآن را برخی به دو قسمت و بعضی به چهار قسمت تقسیم نموده اند و هر یک را «حزب» می نامند و هر حزب را به چهار قسمت تقسیم و آنرا «ربع حزب» نامیده اند، یعنی ۴۸۰ ربع حزب.

رکوع

با توجه به نماز مستحبی «تراویح» که در شبهای ماه رمضان مقرر شده است و رکعات آن هزار می باشد و در هر رکعت بخشی از قرآن تلاوت می گردد، لذا قرآن را به هزار قسمت تقسیم نموده اند و هر قسمت را یک «رکوع» می نامند. بعنوان مثال سوره حمد یک رکوع و سوره بقره ۴۰ رکوع است و سوره های آخر قرآن معمولا هریک یک رکوع محسوب می شوند.